YANKI İLE NERGİS

Efsanelerin dağı İda

Mitoslar , merkezinde tanrıların , tanrıçaların , hayvanların , insanların olduğu efsaneleri anlatır . Bu anlatım dinden , estetiğe , günlük yaşamın düzenlenmesinden , doğal zenginliklerine kadar hayatın her alanını kapsar . İnsanla doğanın barışmasının yolu bu mitosları anlamaktan geçer . 

Bana bir masal anlat baba

İçinde bütün oyunlarım

Kurtla kuzu olsun şekerle bal .

Yeni Türkü'nün bu güzel şarkısını hangimiz bilmeyiz ki ?  Masallar kısa bir süreliğine de olsa bizi , bambaşka dünyalara götürür . Güzel Ege kıyıları da masalları , mitleri ve efsaneleriyle ne çok şey anlatır bizlere . Temelinde sevgi , umut , kıskançlık kısaca insani duygular vardır .

Ahmet Ünver'in anlatımıyla Antik Çağlara gidip , sevgi ve kıskançlığı anlatan Yankı ile Nergisin masalını dinlemeye ne dersiniz :

Bir zamanlar , peri kızlarının içinde çok güzel sesli , çok sevimli bir peri vardı . Yankı'ydı adı . Her dinleyen bayılırdı Yankı'nın sesine . Ama kendi sesini en çok beğenen de yine kendisiydi . Yankı'nın çok hoşuna giderdi sesi . Konuşurken birden kendi sesinin güzelliğine , kendi kendini dinlemeye kaptırır ; konuşmayı unuturdu . 

Günlerden bir gün , gelinciklerle , papatyalarla, zambaklarla dolu yemyeşil kırlarda şarkı söyleyip , kendi sesine hayran dans ederken , Tanrıça Hera'yla karşılaşır . Tanrılar Tanrısı Zeus'un karısıydı Hera . Çok huysuz , geçimsiz , kıskanç bir tanrıçaydı . Kocası Zeus bile zaman zaman ona dayanamaz olurdu . Kıskanç Hera  , kendisine selam veren Yankı'yı ters ters süzdü . 

'' Günaydın Tanrıçam '' diyordu Yankı . '' Ne güzel bir gün değil mi ? Çiçekler açmış , mis gibi kokuyor çayırlar . Meltem ne güzel ! İçimden şarkı söylemek geliyor . Siz de istemez miydiniz ? '' Duyduğu sevinç Yankı'nın sesini daha da güzelleştirmişti . Hera kıskançlıktan neredeyse çatlayacaktı . Yankı , hayran hayran dinledi kendi sesini  ; sonra mutluluk içinde , Hera'ya '' Bu gün sesim her zamankinden daha güzel , değilmi Tanrıçam ? İsterseniz sizin için söyleyeyim şarkımı ! ''

Bu kadarı da çoktu doğrusu ! Bakındı şu densiz periye !  , Evet  sesi güzeldi güzel olmasına ya , yine de alt tarafı bir periydi işte . Tanrılar Tanrısının karısıyla konuşacak kadar önemli biri değildi . Ahhh!... Ama çok güzeldi sesi .  Niye sanki Hera'nın sesi onunki kadar güzel değildi ! Kıskançlıktan , öfkeden kıpkırmızı kesilmişti Hera . '' Bir de karşıma geçmiş , yüzüme karşı söylüyor sesinin güzelliğini .Öyle bir ceza vereyim ki şuna , pişman olsun ! '' diye söylendi kendi kendine . Sonra kaşlarını daha da çatıp , Yankı'ya haykırdı :

'' Seni gidi densiz peri ! Beni yolumdan alıkoyar , sesin güzel diye şişim şişim şişinirsin ha! Bana tek kelime fırsatı vermeden hem de ! Sana öyle bir ceza vereyim ki , aklın başına gelsin . Bundan sonra hiç konuşama ! Yalnızca biri sana bir şey söylediği zaman , onun son sözünü tekrarla . Bir daha o pek övündüğün sesini ne sen , ne de başkaları duysun ! ''

Çok ağır bir cezaydı bu . Yankı'cık bu kadar sert karşılanacak ne yapmıştı ki !  Üstelik ,Tanrıçaya şarkı söylemek istemişti yalnızca .İtiraz etmek için ağzını açtı , ama kulaklarına inanamadı Yankı : Ağzından bir tek '' duysun! '' sözcüğü çıkmıştı - kıskanç Tanrıça Hera'nın  son söylediği sözcük . 

Hera

'' Bu sana ve senin gibilere ders olsun ! '' diye bağırdı neşe içinde kötü huylu Tanrıça. '' olsun '' diyebildi Yankı'cık . O güzelim sesi yoktu artık . Ne şarkı söyleyebilecek , ne arkadaşlarıyla oynayabilecek , ne çiçeklere , nede kuşlara konabilecekti artık . O günden sonra hiç kimseye görünmedi . Dağlarda , tepelerde, ormanlarda yapayalnız ağlaya ağlaya dolaştı . 

O acılı günlerin birinde , mor taneleri olgunlaşmış , yemyeşil defne ağaçlarıyla dolu bir ormanda , kuş sesleri arasında gezinirken yakışıklı mı yakışıklı , gencecik bir delikanlı gördü . Delikanlının gür sarı saçları , güneş değdikçe pırıl , pırıl parlıyordu . İçinde bir şeylerin kıpırdadığını hissetti güzel peri kızı . Aşık olmuştu . 

Daha yakından görebilmek için , biraz ilerdeki defne ağacının arkasına saklanmak istedi . Delikanlı kırılan bir dalın sesini duyunca '' kim o'' diye seslendi . O diyebildi Yankı'cık . Onu duymuştu delikanlı ''Kim var orada '' Orada dedi  Yankı'cık. Saklandığı ağacın arkasından çıktı . Tanrım yakından çok daha güzeldi genç . İçi titredi Yankı'nın. Yasaktı konuşması , yasaktı ! Ağlamaya başladı . Delikanlı yaklaştı yanına '' Benim adım Narkissos .'' dedi yanağını okşarken Yankı'nın . '' Ya sen kimsin '' Kimsin diyebildi Yankı'cık . '' Hep benim söylediklerimi tekrarlıyorsun '' diyen Narkissos kızmıştı artık . Çok kızmıştı Narkissos , hırsla döndü , aldı başını gitti tek bir söz söylemeden . 

Zavallı yankı , öylece kalakalmıştı , yapayalnızdı yine işte . Narkissos'u çok sevmişti , ah, bir anlatabilseydi Hera'nın verdiği cezayı . Bu kadar kızmazdı belki o zaman. Ama anlamamıştı işte Yankı'nın derdini . Kalpsizdi demek . Yankı tutamadı kendini '' Sende benim gibi ol , sev ama anlatama .Sev ama karşılık görme '' demek geldi diyemedi . Tanrılar duydu onu , çok acıdılar , bu dileğinin gerçekleşmesine karar verdiler . 

Narkissos ormanda çok yürümüş , yorulmuş , susamıştı . Bir pınar gördü ilerde , şırıl şırıl akıyordu çakıl taşlarının üzerinde . Bir türlü konuşamayan Yankı'da bir ağacın arkasına sindi . Su çok güzeldi , pınarın güzelliği , serinliği sarmıştı Narkissos'un her yanını . Suyun kıpırtısız , ayna gibi yüzüne yansıyan gür sarı saçlı , ela gözlü , dünya güzeli bir yüz gördü . 

Hayran olmuştu gördüğü yüze . Ne bilsin Narkissos Tanrıların ona bir oyunu olduğunu . Ne bilsin suda gördüğünün kendi yansıması olduğunu . Aşık oldu yansımasına. Dokunmaya , okşamaya çalıştıkça kaybolan yansımasını hiç dokunmamaya okşamamaya çalışarak günlerce , gecelerce seyretti . Yemek yemeyi bile unutmuştu , günler geçti  , sonunda Narkissos açlıktan ve susuzluktan bir sabah gün doğmadan can verdi . Tanrılar bile dayanamayıp ağladılar . İş işten geçmeden yeni bir karar verdiler : Narkissos'u su kenarlarında yetişen nazlı , güzel kokulu , sarılı beyazlı bir çiçeğe dönüştürdüler . Bildiğimiz nergis çiçeğine . 

Sevgilisinin başına gelenleri gören Yankı perişan oldu , Peri kızları ölümsüz olduğu için , iğne ipliğe dönerek sonunda görünmez oldu . Kendini ıssız dağlara attı . Bugünde görünmez Yankı , o ıssız dağ başlarında yalnızca sesi duyulur . Kıskanç Hera'nın verdiği ceza sürdüğü için  , kendisine seslenenlerin son sözlerini tekrarlar hala .

Nergis ise , su kıyılarında narin boynunu eğip , kendi beyaz sarı yüzünü seyreder hayran hayran . İşte bu nedenle kendine hayran olanlara , Narkissos'tan esinlenerek  narsist denir günümüzde. 

ÇAMLIBEL

Yeşil bir vadide Edremit Körfezine hakim manzarasıyla büyülü bir Ege köyü . Tarihi Bizans Dönemine kadar uzanan köyün halkı , Osmanlı İmparatorluğu zamanında 1530 - 1538 yıllarında korsan baskınlarından dolayı şimdiki yerine taşınır . Bu taşınma sırasında evlerini tahtadan barakalar şeklinde acele olarak yaptıkları için köyün ismi Tahtaköy olur . 1972 yılında Çamlıbel olarak ismi değiştirilen köyde , bugün geçmişten gelen ağaç evler , ayakta kalma mücadelesi veriyor . 

Sessizliğini sadece kuşların ve rüzgarların bozduğu bu büyülü dünyada zeytin ağaçları ve çamlarla çevrili yemyeşil bir tepeden Edremit Körfezini , İda dağının gökyüzü ile buluşmasını seyretmek . 

Ve geçmişten günümüze kadar kalanlar ve gidenlerin hikayelerini düşünmek . 1923 - 1924 yıllarındaki mübadelenin izleri bu köyde de bizi karşılıyor . Bir zamanlar kilisesi , Rum okulu olan  , Rumlarla Türklerin bir arada yaşadığı köy de bu kopuştan payını alır . Yerlerine Girit  , Midilli ve  Selanik'den gelenler yerleştirilir . Her iki yakada kuşaktan  kuşağa aktarılan buruk anılar , şiir ve şarkılar aradan geçen on yıllara rağmen aynı hüznü taşır , bizi o günlere geri götürür . Onları okurken ,Hümeyra'nın o güzel sesiyle seslendirdiği Yahya Kemal Beyatlı'nın ölümsüz mısraları yüreğimizin derinliklerinden gün yüzüne çıkar :

Artık Demir almak günü gelmişse zamandan,

Meçhule giden bir gemi kalkar bu limandan.

Hiç yolcusu yokmuş gibi sessizce alır yol ,

Sallanmaz o kalkışta ne mendil ne de bir kol . 

Köyün meydanında dolaşırken üretken insanların birbirinden renkli mekanlarını görünce insanın içini bir neşe kaplıyor . İstanbul'dan taşınıp gelen Saadet Yılmaz  Kendi sitesinde '' Gelmek isteyen bal gibi bulur , gerisi hikaye . Edremit Körfezini bulacaksın ilkin , sonra Güre İskele Mevkini . Kime sorsan söyler Çamlıbey Köyünü , şimdi oldu Çamlıbel Mahallesi . Gerisi hikaye , hemde ne hikaye ; köyün delisi hikayesi '' diye anlatıyor kendilerini . 

Köyün Delisi

Sevimli kulübelerinde el emeği , göz nuru ve sevgiyle ürettikleri giysi , takı , aksesuarlarına hayran kalmamak mümkün değil . Eski bir garajdan çevrilen Çamlıbel Muhtarlığı Kültür Evi köyün tarihinin yanı sıra , resim , fotoğraf sergileri gibi sanatsal etkinliklere ev sahipliği yapıyor . Anka Atölyesi , yol kenarındaki Rüzgar Tepe , Asma Altı , eskiden çöplükken   kadın eli değmesiyle güzel mekana dönüşen Saklı Bahçe .

Bazen kentlerin kalabalığından kaçıp sığınacak bir liman ararız . Fahrelnissa Zeid'in dediği gibi '' Hayatın resmini yapmalıyız , ruhun derinliklerinin ışığının düştüğü canlı renklerle '' Etrafı zeytinliklerle çevrili Çamlıbel Zeid'in dediği gibi hayatın resmini yapmak , doğayla baş başa kalıp dinlenmek için ideal bir yer . Başı dumanlı İda dağı , elini uzatsan yakalayacakmışsın hissini uyandıran bulutlar ve aşağıda maviyle yeşilin dans ettiği Ege kıyıları .

O zaman soruyor insan kendisine : Sevgi emek miydi gerçekten ? Neydi sevgi ? İda'nın doruklarından yankılayıp böcekleri , çiçekleri , pınarlarından süzülerek kalbimize yansıyan Tuncel Kurtiz'in dizelerimi , yoksa tüm evrene karşılıksız açtığımız ruhumuz mu ? Sahi neydi sevgi ?

Gerçeği öğrenmek için ;

Kimi kendini ortaya atar ,

Kimi de başkasını ateşe atar .

Ama insanın çaresizce aradığı şey ,

Gerçek değildir aslında .

Bir kuytuda bırakıp gittiği 

Kendini arıyordur aslında . ( Tuncel Kurtiz )

Tıpkı doğa gibi , kabrinin Çamlıbel tepelerinde olduğu Tuncel Kurtiz'den de öğreneceğimiz ne çok şey var aslında .

TAHTAKUŞLAR KÖYÜ

Farklı kültürlere ev sahipliği yapan , bağrında nice filozofları , şairleri ,halk ozanlarını çıkaran Anadolu . Bunun en güzel örneklerinden birini Edremit - Çanakkale yolu üzerinde Çamlıbel yakınlarındaki Tahtakuşlar Türkmen köyünde görüyoruz . XIII. Yüzyılda Orta Asya'dan Moğol baskısı nedeniyle ayrılıp Horasan'a , ardından Irak'a , en sonunda Toroslar'a gelen Türkmenler ,orman ürünlerini işlemedeki ustalıkları nedeniyle Tahtacılar olarak anılmaya başlanır . Fatih Sultan Mehmet gemi kerestesi biçtirmek için onları Kaz Dağlarına davet eder . Padişahın fermanı üzerine Kaz Dağları'na gelen tahtacılar 67 gemiyle beraber , farklı ahşap malzemeler yaparak , yıllar içinde bölgeyi terk etmeyip kurdukları köye yerleşirler . 

İda'nın dağlarından kopup gelen rüzgarın taşıdığı fısıltılar , muhteşem Ege kıyıları . Ve fazıl Hüsnü Dağlarca'nın muhteşem dizeleri :

Görüyor musunuz

Anadolu'nun başka evren olduğunu ,

Burada

Nice ulusların yüz bin yıldır

Kardeşliklerle harman olduğunu .

Türkmen kültürünü gözler önüne seren köy , aynı zamanda Alibey Kudar Özel Etnografya Müzesine 'de ev sahipliği yapıyor . Müze bu köyde doğmuş olan Köy Enstitülü emekli öğretmen  Alibey Kudar tarafından kurulmuş . Kaybolmaya yüz tutmuş Türkmen Kültürünü yaşatmak amacıyla kurulan müze 1991 yılında açılıyor . 

Aralarında Unesco'nunda bulunduğu dokuz ödüle sahip müzede Orta Asya'dan Anadolu'ya gelen Türk boylarının ilginç ve özgün kültür varlıklarını görmemiz mümkün.

Halk müziği sanatçımız Ali Ekber Çiçek'in kabrinin de bulunduğu Tahtakuşlar'dan , ozanımızın güzel bir türküsünü İda'nın doruklarındaki bulutlara göndererek ayrılıyoruz :

Hazin , hazin esen yelleri

Hiç bülbül öter mi gül olmayınca 

Her aşık dünyada murad almaz 

Yanıp ateşlere kül olmayınca . 

KAZ DAĞLARI MİLLİ PARKI

Bağrından çıkan mitolojik efsanelerinin yanı sıra doğal ve kültürel kaynakları açısında oldukça zengin olan Kaz dağları dünyanın en önemli eko sistemlerinden birisidir . Milli Park Balıkesir Edremit sınırlarında Biga yarımadasının güney kısmında yer alır . Barındırdığı bitki çeşitliliği ve oksijen zenginliğinden dolayı bölge 1993 yılında Milli Park ilan edilerek koruma altına alınmıştır . 

Yolculuğumuza Avcılar köyünden orman yoluna girerek 27 kilometre uzunluğunda 700 metre yüksekliğindeki Şahin Deresi Kanyonu'na doğru devam ediyoruz . Doğası , efsaneleri , tarihi ile bir yaşam felsefesi olan Kaz Dağları , tarih öncesi zamanı günümüze bağlayarak tüm güzelliğini , sevgisini ve bilgeliğini bizlere aktarıyor .

Kanyonun girişinde 100 yıllık bir ağaç karşılıyor bizleri . Yılın belli zamanlarında yaprakları ve gövdesinden akan damlacıklardan dolayı '' Ağlayan Çam '' olarak bilinen ağacın efsanesi de bir o kadar hüzünlü ve düşündürücü . '' Rivayete göre yıllar önce bölgede çıkan bir orman yangını sonrasında bölgede sadece bu çam ayakta kalır , zaman içinde ağaçlandırılan bölge tekrar orman haline getirilse de o korkunç yangından kurtulan ağaç belli zamanlarda büyük yangında kaybettiği arkadaşlarının yasını tutarak ağlar ''

Bu efsaneyi duyunca aklımıza Edip Cansever'in muhteşem dizeleri geliyor :

Ne gelir elimizden insan olmaktan başka .

Ne gelir elimizden insan olmaktan başka .

Ne çıkar siz bizi anlamasanız da .

Evet , siz bizi anlamasanız da ne çıkar .

Eh , yani ne çıkar siz bizi anlamasanız da .

Evrenin ilk insandan günümüze kadar verdiği tüm zenginlikleri , deneyimleri sağlıklı bir şekilde değerlendirip doğayla uyum içinde , tüm canlılarla bu dünyayı paylaşmak . 

Ağlayan çamı arkamızda bırakıp 2 - 3 kilometre sonra ulaştığımız kanyonun ilk seyir noktası asırlık ağaçları , manzarasının güzelliğiyle bizleri bir masal dünyasına götürüyor . 4 kilometre kadar ilerledikten sonra yolumuz Şahinderesi ile kesişiyor . Su sesinin kuş sesine karıştığı muhteşem bir senfoni , doğanın senfonisi karşılıyor bizleri .Çevresinde konaklama ve piknik yerlerinin olduğu , soğuk sularında yüzüp rahatlayabileceğiniz  bir rüya alemi . Havada çam ve kekik kokuları , ve yüreğimizde Sabahattin Ali dizeleri , dudaklarımızda Tuncel Kurtiz - Sezen Aksu şarkısı :

Kalbime benzer taşları ,

Heybetli öter kuşları ,

Göğe yakındır başları ,

Benim meskenim dağlardır .